Kap španske krvi - Miloš Crnjanski

Jedna topla jesen i vlažni početak jedne snežne zime behu dovoljni senjori Mariji Dolores del Poris y Montez, putujućoj umetnici, da zavlada ne samo srcem jednog kralja nego da protiv njega uzbuni čitavu prestonicu, a protiv sebe čitavu jednospasavajuću katoličku crkvu i njene arhipastire u Bavarskoj.

Vi možete o Kapi španske krvi da kažete da je to istorijski roman. To, međutim, nije istorijski roman. Kad hoćete da iziđete iz realnosti, iz jednog naturalističkog romana, vi idete u fantaziju, vama je tad sve sasvim svejedno. Ako zamislite jednu špansku igračicu u stvari ona nije bila Španjolka, ona je bila Irkinja dakle, ako uzmete jednu takvu igračicu i jednog kralja, pa ta igračica postane njegova metresa i napravi revoluciju u Minhenu a Minhen je za mene onda bio jedna varoš kroz koju sam ja često prolazio, ne zbog politike, nego zbog muzeja onda biste i vi bili u situaciji da postavite to pitanje već onda a bio sam mlad kako izgleda čovek preko šezdeset godina, kada je u prisustvu žene koja ima trideset godina, lepotica. To je pre svega ljubavni roman. Miloš Crnjanski